گنبدهای تاریخی مراغه، شکوه معماری ایرانی اسلامی

گنبدهای تاریخی مراغه، بناهایی باشکوه و یادگارانی از شکوه معماری ایرانی اسلامی که تحسین هر بیننده و علاقه مندان به فرهنگ، تاریخ و هنر را بر می انگیزد.
برج مقبره های تاریخی مراغه با قدمتی چندصد ساله به جای مانده از دوران سلجوقی و ایلخانی، یادمان هایی از عمق تمدن و هنر این خطه در طول سالیان متمادی است.
شهر مراغه به دلیل وجود برج ‌ها و گنبدهای متعدد تاریخی به شهر گنبدهای تاریخی در کشور شهرت یافته و مکانی ویژه و مناسب برای بازدید گردشگران و محققان و نیز معماران داخلی و خارجی است.
برج‌ ها و گنبدهای تاریخی سرخ، کبود، مدور، غفاریه و آقالار مراغه در قالب بناهای یادبود و آرامگاه هایی هستند که از نسل‌ های گذشته در نقاط مختلف این شهر به یادگار مانده اند.
براساس نظرات کارشناسان داخلی و خارجی وجود برج‌ های دیگری که در اثر بلایای طبیعی از بین رفته در این شهرستان محتمل بوده و در کاوش‌ هایی که در سال ۱۳۸۰ توسط باستان شناسان در محوطه بناهای تاریخی گنبد کبود و مدور انجام شده بقایای دو برج تاریخی دیگر شناسایی شد.
معماری بکار رفته در بنای این گنبدها و برج مقبره ها، در نوع خود کم نظیر بوده و حتی الهام بخش ساخت سایر بناهای تاریخی در کشورمان و سایر کشورهای همسایه بوده است.
بناهایی که در عین سادگی در بکارگیری چوب، سنگ و آجر، شاهکارهایی در قامت گنبدهایی هستند که چشم هر بیینده را به خود جلب و می کند.
*** گنبد یا برج مدور، یادمانی با معماری سلجوقیان
برج یا گنبد مدور مراغه از بناهای تاریخی مشهور آذربایجان در دوره سلجوقیان و در فاصله ۱۰ متری شمال گنبد کبود این شهرستان در مرکز این شهر بنا شده است.
این گنبد تاریخی بنا و یادمانی ناشناخته بوده که بر اساس کتیبه موجود در سردر آن، در سال ۵۶۳ هجری بنا شده است.
برج مدور بنایی دارای ساختاری استوانه ای و مدور بوده و شامل دو طبقه سردابه و نمازگاه با بهره گیری از مصالح سنگی حجاری شده و آجرهای خشتی و ساروج است.
بنای این اثر تاریخی دارای معماری ساده و فاقد تزیینات بوده و فقط درب ورودی آن با نقوشی مشابه گنبد سرخ تزیین شده است.
بکارگیری آجرچینی زیبای ضلع بیرونی سردر ورودی با تزیینات زینت یافته با تلفیق کاشی و آجر ویژگی های خاص معماری به کار رفته در این بناست.
*** گنبد کبود، بنایی با زیبایی و معماری منحصر به فرد
گنبد کبود مراغه بنایی با قدمت چند صدساله، یکی از زیباترین بناها و گنبدهای بنا شده در منطقه بوده که دراواخر سلجوقی در مرکز شهر تاریخی مراغه و در کنار برج مدور بنا شده است.
این گنبد تاریخی را برخی ها به دوران ایلخانی منتسب دانسته و محل دفن مادر هلاکوخان ایلخان مغول در زمان پایتخت بودن این شهر عنوان می کنند.
با وجود این گمانه زنی ها، بر اساس بقایای کتیبه سردر ورودی آن و نظر «آندره گدار» باستان شناس معروف فرانسوی، زمان احداث این بنای تاریخی ۵۹۳ هجری قمری بوده و متعلق به دوران سلجوقی است.
این گنبد، در قالب بنایی زیبا با معماری کم نظیر ساخته شده و به صورت برجی ۱۰ ضلعی بوده و در تزیینات تخمیری آن تلفیق کاشی فیروزه ای با آجر به صورت گره چینی بکار رفته است.
در بنای گنبد کبود، از مقرنس کاشی، قطار بندی و تزیینات استامپی در میان آجرها با نقش الله به خط کوفی در داخل سردابه استفاده شده است.
همچنین کتیبه هایی با خط ثلث بصورت نواری در سرتاسر بنا و بالای هر یک از طاق نماها جلوه خاصی به این بنای منحصر به فرد دوره سلجوقی بخشیده است.
*** گنبد سرخ، یادمانی زیبا از دوره سلجوقی
برج یا گنبد سرخ مراغه که به گنبد قرمز نیز معروف بوده در بخش جنوب غربی این شهر واقع شده و قدیمی ترین گنبد موجود ی این شهر به شمار می رود.
این گنبد دارای هفت کتیبه بوده و براساس آن در سال ۵۴۲ هجری قمری به دستور عبدالعزیز بن محمود بن سعد در دوران سلجوقی بنا نهاده شده و از ارزشمندترین بناهای این دوران از نظر سبک معماری به کار رفته در آن است.
شیوه خاص معماری آجری و تزیینات هریک از طاق نماها، جلوه خاصی به این بنا و اثر تاریخی بخشیده و بر اساس نظر «اریک شرودر» باستان شناس معروف، تزیینات به کار رفته در ستون های آجری نمای ورودی این بنا، از شاهکارهای معماری آجری در دنیاست.
*** گنبد غفاریه، اثری بی بدیل در کنار صوفی چای
گنبد غفاریه، بنایی زیبا و تاریخی در بخش غربی شهر تاریخی مراغه در کنار رودخانه همیشه جاری صوفی چای واقع شده و از جاذبه های گرشگری و تاریخی آذربایجان به شمار می رود.
این بنای زیبا در دوره ایلخانان و در بین سال های ۷۲۵ تا ۷۲۸ هجری توسط حاکم وقت مراغه بنام امیر شمس الدین بنا شده است.
گنبد غفاریه، دارای بنایی چهارگوش و آجری بوده که زوایای آن با ستون هایی دارای نقش لوزی ساخته شده است.
تزیینات بکار رفته در این بنای تاریخی در قالب نقوش زیبای هندسی و کتیبه هایی با خط ریحان بوده که تنوع رنگ فیروزه ای کاشی های بکار رفته در آن، جلوه زیبایی به این اثر تاریخی بخشیده است.
گنبدهای تاریخی و چهارگانه مراغه با معماری های منحصر به فرد و زیبای خود که از دوران سلجوقیان و ایلخانان به یادگار مانده، همواره از نظر معماری و تاریخی آثاری کم نظیر در عرصه فرهنگ و تاریخی این مرز و بوم بوده و جاذبه ای همیشگی و پر ابهت برای علاقه مندان و گردشگران در طول سال است.
شهرستان مراغه با حدود ۵۱۵ اثر تاریخی و تپه های شناسایی شده جزو ۱۰ شهر دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور محسوب می شود که حدود ۳۰۰ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

درباره‌ی فرزاد غفاریان فرهود

فرزاد غفاریان فرهود متولد ۱۳۶۵ – مراغه فعالیت رسانه‌ای خود را از سال ۱۳۹۰ با همکاری در نشریه تجارت و توسعه آغاز کرد. در سال ۱۳۹۶ با اخذ مجوز پایگاه خبری کبود نیوز، مسیر حرفه‌ای خود را در عرصه خبر و رسانه ادامه داد. وی کارشناس نرم‌افزار بوده و هم‌اکنون در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت مشغول به تحصیل است.

همچنین ببینید

جوان مراغه‌ای سه بیمار را به زندگی بازگرداند

🔹رئیس دانشکده علوم پزشکی مراغه: اعضای بدن جوان ۲۸ ساله مراغه‌ای، علی جودت که بر …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *