مراغه- ایرنا- ایجاد ژیوپارک به جمعآوری اطلاعات زمینشناسی از ژیوسایتهای پیشنهادی نیاز دارد و برای تاسیس ژیوپارک مراغه نیز بخشی از دادههای مورد نیاز این سایتها جمعآوری شده که گام مهمی دز موفقیت این طرح محسوب میشود.
به گزارش ایرنا ساختارهای متعدد زمینشناسی و پدیدههای قابل معرفی در ژیوپارکها باید بر اساس داستان تاریخ زمینشناسی و همراه با جاذبههای طبیعی و فرهنگی ارایه شود و وجود همین دادهها در مورد ژیوسایتهای مراغه، یکی از دلایل اصلی توجه خاص مسیولان اجرایی به تاسیس ژیوپارک سهند به مرکزیت این شهرستان است.
دبیر کارگروه تاسیس ژیوپارک مراغه با تاکید بر اینکه برای توسعه گردشگری مراغه باید تاسیس ژیوپارک در اولویت قرار گیرد، بیان کرد: برای ساختارهای زمینشناسی و پدیدههای مربوط به ژیوسایتهای مراغه، طرحهای تحقیقاتی و علمی مختلف تعریف، و با مساعدت دانشگاهیان و محققان امر دادههای مورد نیاز از اطلاعات قبلی هم جمعآوری شد.
«غلامرضا زارع» اضافه کرد: برای نمونه نقشه زمینشناسی یکصدهزارم توسط استاد فقید «منصور علوی نایینی» و «مصطفی شهرابی» تهیه شده است.
وی اظهار کرد: کلیات زمینشناسی مراغه هم به صورت ۲ زبانه و با همکاری دکتر «زین العابدین پورابریشمی» از دانشگاه تبریز و با بازنگری دکتر کاظم سیدامامی از دانشگاه تهران گردآوری و تهیه شد.
وی به برخی دیگر از کارهای پژوهشی که با مساعدت دیگر پژوهشگران انجام شده است هم اشاره، و بیان کرد: طی سالهای اخیر ژیوسایت روستای «موالو» با همکاری دانشگاه ارومیه در قالب پایاننامه دانشجویی مطالعه شد.
«زارع» افزود: همچنین ژیوسایت «گویدرق» با همکاری دانشگاه تهران و سازمان زمینشناسی کشور مطالعه، و دادههای مورد نیاز جمعبندی شد.

به گفته وی در منطقه گشایش ژیوسایت کرتاسه با فسیلهای آمونیت توسط پژوهشکده علوم زمین و مرکز تحقیقات دیرینهشناسی کشور در مراغه مطالعه، و در قالب پایاننامه ارایه شد.
وی مهمترین ژیوسایت مراغه را کوه سهند عنوان کرد و افزود: این ژیوسایت با مشارکت دانشگاه تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمینشناسی کشور و دانشگاه شهید بهشتی که دارای مطالعات متعددی بودند، به خصوص دکتر «فرهاد پیرمحمدی علیشاه» و دکتر «قلم تاش» مطاله شد و این طرح در حال اتمام است.
دبیر کارگروه تاسیس ژیوپارک مراغه که از دیرینهشناسان آشنا با منطقه فسیلی مراغه است، بیان کرد: فسیلهای مهرهدار سازند استخواندار مراغه به صورت سیستماتیک با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه زنجان، دانشگاه تبریز و دانشگاه فردوسی مشهد در قالب پایاننامه ارشد و دکتری طی ۱۸ ماه گذشته و با همکاری مرکز تحقیقات دیرینهشناسی کشور مورد مطالعه قرار گرفت و دادههای آن با استفاده از هوش مصنوعی پردازش شد.

«زارع» افزود: بخش چشمه و قنات مراغه هم به همت «حامد سلیمانیان» در قالب ژیوپارک در حال تدوین نهایی است که بیش از هشت ژیوسایت مهم را معرفی میکند.
به گفته وی در سال جاری سه غار مهم مراغه هم بر اساس پیگیریهای اداره حفاظت محیط زیست شهرستان و کمیته ملی غارشناسی کشور درجهبندی و ثبت ملی شد تا مراحل مطالعه اولیه انجام بگیرد و برای نقشهبرداری داخل غارها قرارداد منعقد شود.
دبیر کارگروه تاسیس ژیوپارک مراغه بیان کرد: زیوسایت اطراف سد علویان با دیدگاه ایجاد اکوپارک و نگرش ویژه در خصوص بهرهبرداری از ظرفیتهای بازیهای آبی در مراحل پایانی مطالعه و جمعبندی قرار دارد.

به گفته «زارع» ژیوسایتهای عمده مراغه در قالب ۲ مقاله علمی و پژوهشی در همایش سالانه انجمن زمینشناسی ایران به عنوان سخنرانی ویژه و در مجله چینهشناسی و فسیلشناسی دانشگاه زنجان هم به چاپ رسیده است.
وی این را هم بیان کرد: ژیوسایتهای مسیر رودخانه صوفی چای، منطقه جنوبشرق مراغه که شامل بیش از ۱۲ مورد است، در مرحله مطالعه و جمعبندی اطلاعات زمینشناسی، میراث طبیعی و فرهنگی قرار دارد.
ژیوپارکها ابتکاری نوین در تضمین آینده زمین و مفهومی جدید در حفاظت از میراث طبیعی و زمین شناختی و توسعه اقتصادی جوامع محلی و سرزمینهای میزبان ژیوپارک است.
ژیوپارکها ضمن جلب مشارکت همگانی در حفاظت و نگهداری میراث زمین شناختی و تبیین ارزش و اصالت زمین و طبیعت در اندیشه همگان، با توسعه فعالیتهای گردشگری و ژیوتوریسم، اهداف گستردهای را در توسعه اقتصادی جامعه محلی دنبال میکنند.
امروزه موضوع ژیوپارک رویکرد اصلی توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین کشورهایی است که منابع و ذخایر طبیعی محدود داشته و یا از لحاظ صنایع و تولیدات وابسته به آن ضعیف هستند.
ژیوپارکها با بهرهبرداری پایدار از منابع طبیعی به ویژه زمینشناختی و دیگر جاذبههای فرهنگی، تاریخی، تحولی شگرف در وضعیت گردشگری مناطق ایجاد مینمایند.
نقش اصلی ژیوپارک کمک به جوامع محلی برای احیا و تقویت هویت محلی و فرهنگی با توجه به اصول توسعه پایدار است و قلمرویی با محدودههای کاملاً مشخص است که دارای مساحت کافی و پهناور باشد و برای توسعه اقتصادی منطقه به کار آید.
این قلمرو، دارای تعداد مشخصی از سایتهای میراث زمینشناختی با اهمیت خاص علمی، زیبایی یا یگانگی است و نمایانگر یک ناحیه و تاریخ زمینشناختی، رویدادها یا فرایندهای آن است.
این ناحیه افزون بر اهمیت زمینشناختی دارای ارزش فرهنگی، تاریخی، باستانشناسی و بومشناختی است؛ یک ژیوپارک، با ایجاد زیرساختهای مناسب مدیریتی اداره میشود و اهداف گستردهای را برای توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی منطقه به کار میبندد.
در ژیوپارکها گردشگران برای بازدید از ژیوسایتها و سایتهای طبیعی و فرهنگی حضور دارند و این حضور موجب رونق اقتصادی پایدار جوامع محلی میشود اما شرط مهم موفقیت یک ژیوپارک، وجود برنامه و راهبردهای مناسب و دقیق در مدیریت ژیوپارک است؛ راهبردهایی برای حفاظت، بهرهبرداری صحیح، توانمندسازی جامعه محلی و توسعه پایدار ژیوپارک.
به گزارش ایرنا ژیوپارکها در سطح شبکه ملی، شبکه منطقهای (مانند شبکه اروپایی یا شبکه آسیا – اقیانوسیه) و شبکه جهانی معرفی میشوند و موضوع ژیوپارک رویکرد اصلی توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین کشورهایی است که منابع و ذخایر طبیعی محدود دارند یا از دید صنایع و تولیدات وابسته به آن ضعیف هستند.
سه اصل حفاظت و بهرهبرداری اصولی از منابع زمین، آموزش و توسعه اقتصادی پایدار که در بدنه ژیوپارک جای دارد، به عنوان محورهای مهم در آمایش سرزمین نیز مطرح است.
گوناگونی بخشیدن به فعالیتهای گردشگری در مناطق محروم و کمترتوسعه یافته میتواند اشتغالزایی،کاهش فقر و رفاه اجتماعی نسبی را در این کانونهای کوچک جمعیتی فراهم آورد.
تجدیدنظر در سیاستهای گردشگری توسط برنامهریزان و تصمیمسازان برای رونقبخشی به مقوله گردشگری و گسیل گردشگران با اهداف و خواستههای گوناگون به کشور از نکات برجسته در پیوند میان آمایش سرزمین و مقوله ژیوپارک خواهد بود.
تأسیس ژیوپارک، بالاترین کارایی و اثر بخشی را در زمینه اشتغال، درآمدزایی و ایجاد رفاه اجتماعی نسبی در روستاها، کانونهای کوچک جمعیتی، شهرهای کمبرخوردار صنعتی و معدنی و همچنین شهرهای کمبهره از بودجههای نفتی دارد.
معرفی یک محدوده تحت عنوان ژیوپارک، از راهبردهای مهم در راستای کاهش نبود توازن منطقهای و سرزمینی و توسعه همهجانبه آن است و به عنوان یکی از محورهای بنیادین آمایش سرزمین در راستای تعدیل نابرابری میان روستاها، مناطق محروم و شهرها از دیدگاه فرصتها، منابع و مزایا، ضرورتی بنیادین و پرهیزناپذیر است.
تعـادلبخشی به توزیـع جمعیت و فعالیت متناسب با توان محیطی و منابع و ثروتهای مختلف طبیعی و خدادادی در سطح منطقه، ارتقای جایگاه صنعت گردشگری طبیعی در اقتصاد ملی با استفاده از ظرفیتهای طبیعی، تاریخی و میراث فرهنگی کشور از نتایج ایجاد ژیوپارک در یک سرزمین است.
بنا به نظر شبکه ژیوپارکهای جهانی یونسکو، حتی یک محدوده برجسته از نظر میراث زمینشناختی جهانی و همچنین منطقهای با داشتن ژیوسایتهای منحصر به فرد نمیتواند به عنوان ژیوپارک معرفی و مطرح شود؛ مگر اینکه آن منطقه برنامهای جامع و همهجانبه برای توسعه پایدار جوامع محلی منطقه میزبان داشته باشد.
توسعه پایدار در ژیوپارک از راه گردشگری پایدار با پیروی از بهترین روشهای بینالمللی در پایداری محیط زیست و درگیر کردن و مشارکت مردم محلی بدست میآید و در تمام این مراحل فرماندار به عنوان رییس کارگروه نقش اساسی میتواند داشته باشد.
منبع: ایرنا